علم فلسفهعلم فلسفه، از دانش‌های عقلی محسوب می‌شود.. ۱ - کاربرد فقهیاز عنوان یاد شده به مناسبت در باب جهاد و نیز استفتائات سخن گفته‌اند. ۲ - فلسفه در لغتواژه فلسفه ریشه یونانی دارد. فلسفه مصدر جعلی عربی واژه «فیلوسوفیا» است که از دو کلمه «فیلو» و «سوفیا» ترکیب یافته است. «فیلو» به معنای دوستدار و «سوفیا» به معنای دانایی است. بنابراین، کلمه فیلوسوفیا؛ یعنی دوستدار دانایی و کلمه فیلسوف در اصل به همین معنا بوده است؛ لیکن به تدریج به معنای دانشمند ارتقا یافت و کلمه فلسفه نیز با دانش مرادف شد. ۳ - منشأ واژه فلسفه نزد مسلمانانمسلمانان واژه فیلوسوفیا را از یونان گرفته، از آن صیغه عربی ساختند و در معنای مطلق دانش عقلی به کار بردند، در مقابل دانش‌های نقلی از قبیل لغت ، نحو ، تفسیر ، حدیث ، فقه و اصول . ۴ - اطلاق عنوان فیلسوفاز آن‌جا که کلمه فلسفه مفهومی عام داشت، به طور قهری عنوان فیلسوف به کسی اطلاق می‌شد که جامع همه علوم عقلی آن عصر؛ اعم از الهیات ، ریاضیات ، طبیعیات ، سیاسات و اخلاقیات باشد. عنوان فلسفه نزد مسلمانان، اطلاق دیگری نیز داشت؛ خصوص الهیات که از آن با عناوین فلسفه اولی و فلسفه علیا ، «علم اعلی»، «علم کلی»، «الهیات» و «مابعد الطبیعه» (متافیزیک) یاد می‌شد. ۵ - موضوع نوشتار پیش روموضوع این نوشتار، فلسفه اولی است که عبارت است از علم به احوال موجود از آن جهت که موجود است، نه از آن جهت که تعیّن خاص دارد، مثلا جسم است، یا کمّ است یا کیف است یا انسان است و یا گیاه ؛ زیرا موضوع فلسفه امور کلی است نه جزئی. علوم خاص، مانند علم گیاه شناسی، پزشکی، نجوم و هیئت ، فیزیک و روانشناسی ، متکفل امور جزئی است؛ زیرا موضوع آن علوم جزئی است. [۱]
مجموعه آثار شهید مطهری، ج۵، ص۱۲۶_۱۳۳.
۶ - حکم آموزش فلسفهدر جواز یا حرمت یاد گرفتن و یاد دادن فلسفه اختلاف است. برخی آن را جز به غرض نقض و پاسخگویی مطالب انحرافی آن جایز ندانسته‌اند برخی دیگر حرمت آن را به صورت بیم گمراهی مقید کرده‌اند. بنابراین، در صورت عدم خوف گمراهی آموختن آن، اشکال ندارد در مقابل، برخی آموختن فلسفه را برای دفع شبهات معاندان و باطل گرایان واجب کفایی دانسته‌اند که صاحب نظران و اندیشمندان باید بدان بپردازند. [۴]
الانوار الالهیة، ص۱۹۹.
۷ - پانویس
۸ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج۵، ص۷۲۷، برگرفته از مقاله علم فلسفه. |